De toekomst van de journalistiek

“Ze hebben niet door dat er wat verandert in de journalistiek. Kranten hadden vroeger macht, geld en arrogantie. Nu hebben ze alleen nog arrogantie.”

Een harde uitspraak van Derk Sauer, sinds kort eigenaar van de NRC. Ik moest aan deze uitspraak denken toen ik de reactie las van Bart Franssen van AD.nl op de fake-artikelen van Luuk Koelman en Geert Jan Zomer (pseudoniem), die de digitale versie van het AD publiceerde. “Er lopen blijkbaar een hoop idioten en dat is triestig. Maar we blijven sportief en gaan door met ons initiatief”.

Wat is er precies gebeurd? Koelman en Zomer stuurden verzonnen nieuwsberichten door naar aanleiding van een oproep van het AD aan lezers om zich als onbezoldigd WK-buitenlandcorrespondent te melden. Want wie wil er nu niet gratis content leveren voor een publiek van 400.000 lezers? Franssen en het AD onderschatten hier waarschijnlijk dat iedereen die schrijft als een soort hobby, al lang een eigen blog heeft als uitlaatklep. De tweede inschattingsfout is mijns inziens dat gratis voor de krant wel prettig is, maar dat juist dat soort bijdragen gecheckt moet worden. Net als wederhoor een primaire taak van een journalist. Ook de verschillende reacties onder de artikelen dat er niets klopte van de artikelen, bracht het AD niet op het idee om eens verder te graven.

Het AD doet hier wat veel kranten schrijvers op het internet verwijten. Klakkeloos informatie publiceren zonder hoor en wederhoor en zonder filter. In een onderzoek van het ‘Project for Excellence in Journalism’ geven Amerikaanse hoofdredacteuren aan dat ze de toekomst van de journalistiek somber inzien. Zo’n zestig procent stelt dat internet, en ook Twitter, de fundamentele waarden van de journalistiek aantasten. Schrijvers op deze media gaan steeds losser om met klassieke journalistieke normen, zoals accuraatheid, feiten checken, bronnen raadplegen en wederhoor plegen.

Een gevalletje ‘de pot verwijt de ketel’? Begin dit jaar verscheen het boek ‘Gebakken Lucht’ (Flat Earth News) van de Britse journalist en schrijver Nick Davies. De stelling van Davies is dat door te bezuinigen op redacties, journalisten geen tijd meer hebben om hun werk te doen. Namelijk praten met mensen, nieuws ontdekken en vooral feiten checken. Het gevolg is dat artikelen te vaak onwaarheden bevatten en steeds minder vertrouwen krijgen als betrouwbare nieuwsbronnen. Hierdoor verliest de journalistiek zijn belang, volgens Davies.

Het AD zal inmiddels ongetwijfeld meer dan ooit beseffen dat de toekomst van hun journalistiek staat of valt met het eenvoudig checken van informatie. Ongeacht of het om online of offline, redactie- of burgerjournalistiek gaat.

Ben Lange